De Rooms Katholieke kerk van Varik; H.H. (heiligen) Petrus en Paulus kerk
In het hart van Varik staat de Rooms-Katholieke H.H. Petrus en Pauluskerk, een bijzondere plek die al meer dan een eeuw een warme ontmoetingsplek is voor katholieken uit diverse dorpen in de gemeente West Betuwe. Dorpen als Hellouw, Tuil, Haaften, Waardenburg, Neerijnen, Opijnen, Heesselt, Est, Ophemert en Zennewijnen vinden hier samenkomst in deze kerk en het omliggende complex, dat bestaat uit de kerk zelf, de zondagschuur en de pastorie.
De kerk, zoals we die nu kennen, werd in 1879 officieel in gebruik genomen en kreeg de naam H.H. Petrus en Pauluskerk. Deze naam draagt ze ter ere van haar voorganger, die ooit aan het huidige kerkpad stond, langs de Korte Stukken richting de toren en ingang die we nu kennen. Voordat deze kerk werd gebouwd, bevonden de kerk en pastorie zich van 1788 tot 1879 onder één dak, en daarvoor werden de kerkdiensten zelfs gehouden in een eenvoudige boerderij aan de Korte Stukken.
In het jaar 2000 kreeg het hele complex de status van gemeentelijk en rijksmonument. Deze waardering bracht ook de plicht tot zorgvuldig onderhoud met zich mee. Omdat er echter geen bouwtekeningen van het complex gevonden konden worden, ook niet in de archieven van Utrecht en Arnhem, werd een toegewijde vrijwilliger gevonden die het hele complex minutieus in kaart bracht. Dit resulteerde in ongeveer zestig gedetailleerde tekeningen van de gevels, toren en pastorie.
Op basis van deze tekeningen werd een uitgebreid bestek en een omschrijving van de huidige en toekomstige staat opgesteld, inclusief een onderhoudsbegroting voor de komende tien jaar. Dit plan werd met succes ingediend bij de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (RDCE), die haar goedkeuring gaf. Het onderhoudsplan voorzag onder andere in verbeteringen op het gebied van ARBO-voorzieningen en het schoonmaken van jarenlang opgebouwde stof- en puinresten in de gewelven en toren. Ook werden toen veertien dakkapellen met luiken vervangen.
Tien jaar later, in 2010, werd de kerk opgenomen in de Suitbertusparochie, een grotere parochie waarin zeven Rooms-Katholieke kerken in West Betuwe samenwerken. Voor de trouwe leden van de H.H. Petrus en Pauluskerk voelde dit als een moment waarop het belang van hun geliefde kerk minder aandacht kreeg binnen die grotere organisatie. Daarom namen zij het initiatief om datzelfde jaar een eigen zelfstandige burgerstichting op te richten: de ‘Vrienden van de Petrus & Paulus kerk Varik’. Het doel van deze stichting was helder: het ondersteunen en beheren van het onderhoud van de kerk en het hele complex.
Sindsdien stelt de stichting zelf onderhoudsplannen op, vraagt subsidies aan en draagt zij de verantwoordelijkheid voor het behoud van de kerk en haar omgeving. De Suitbertusparochie wordt hierbij steeds op de hoogte gehouden van de plannen en voortgang. Onder de hoede van de ‘Vrienden’ worden sinds die tijd steeds onderhoudsplannen voor periodes van zes jaar opgesteld en uitgevoerd.

Een belangrijk project betrof het restaureren en verduurzamen van de glas-in-loodramen, maar liefst 21 stuks, met een kostenplaatje van €242.000. Hiervan moest de stichting zelf de helft bijeenbrengen. De aanpak gebeurde per raam of in kleine groepen, afhankelijk van de beschikbare middelen. Dankzij enkele royale giften, verlotingen, donateurs en de verkoop van kalenders, én subsidies van de gemeente en Variks Belang, konden de ramen in het schip, de transepten (dwarsbeuken) en de toren worden gerestaureerd.
Nu staat het priesterkoor op de planning. Daar moeten vijf hoge ramen tegelijk worden aangepakt, omdat de kosten voor steigers en stofafscherming anders te hoog oplopen. De verwachte kosten zijn ongeveer €200.000, waarvan de stichting zelf €100.000 moet financieren. Dat bedrag is op dit moment nog niet beschikbaar, maar met uw steun en andere donateurs en aanvullende subsidies hoopt men dit in de komende jaren te realiseren, zodat het plan binnen de subsidieperiode 2026–2031 uitgevoerd kan worden.
De ‘Vrienden van de Petrus & Paulus-kerk’ zijn een ANBI-instelling, wat betekent dat elke bijdrage fiscaal aftrekbaar is. Alle donaties komen volledig ten goede aan de kerk; er vloeit niets door naar bijvoorbeeld het bisdom. Vrijwilligers zetten zich onmisbaar in door het werk zoveel mogelijk zelf te organiseren en uit te voeren.
Wilt u ook bijdragen? De stichting is te bereiken via bankrekening NL79 RABO 0159 2685 59 onder de naam Stichting Vrienden van de Petrus en Pauluskerk te Varik.
Namens het vrijwilligersbestuur, André van de Geijn